ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΝΤΕΜΟΥ
Οι αλλαγές στο έγκλημα πρέπει να φέρουν αλλαγές στο σχεδιασμό της αντιμετώπισής του.
Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει πολλές αλλαγές και στο τρόπο ζωής μας, αλλά και στον τρόπο που γίνονται επιθέσεις είτε κατά ζωής είτε για πλιάτσικο σε σπίτι και επιχειρήσεις.
Όπως όμως έχει αλλάξει η ζωή μας, έτσι έχει αλλάξει και ο τρόπος που χτυπούν οι συμμορίες.
Τα τελευταία χρόνια μια σειρά από περιστατικά δολοφονιών έχουν απασχολήσει τον τύπο της χώρας και την κοινή γνώμη λόγω της πρωτοφανούς βιαιότητάς τους.
Ίσως να μην μπορούμε να μιλήσουμε με ακρίβεια για το αν η εγκληματικότητα έχει αυξηθεί σε σύγκριση με προηγούμενες εποχές, λόγω της αδυναμίας σύγκρισης αξιόπιστων στοιχείων μεταξύ εποχών. Αυτό ωστόσο που μπορούμε με βεβαιότητα να διαπιστώσουμε αφορά τη διαφοροποίηση του προφίλ της εγκληματικότητας σε σχέση με παλαιότερες εποχές.
-Η πρώτη διαφοροποίηση του εγκλήματος σε σχέση με το παρελθόν αφορά το ότι πραγματοποιείται δυνητικά από τον οποιονδήποτε και όχι αναγκαστικά από κάποιον που ανήκει στο κοινωνικό περιθώριο.
-Η δεύτερη διαφοροποίηση της εγκληματικότητας αφορά την άνιση σχέση μεταξύ κινήτρου και χτυπήματος.
Παλιά, άνθρωποι είχαν σε μεγάλο βαθμό κάποιο κρυφό κίνητρο που παρακινούσε το θύτη στην πράξη.Τα τελευταία χρόνια παρατηρούνται ολοένα και περισσότερα εγκλήματα, στα οποία το κίνητρο απουσιάζει ή δεν είναι τέτοιο που να δικαιολογεί την τέλεση ενος βίαιου εγκλήματος.
Οργανωμένο έγκλημα
Το οργανωμένο έγκλημα αποτελεί πλέον μια επιχειρηματική δραστηριότητα και ένα φαινόμενο περίπου διαταξικό, που αναπτύσσεται μέσω ποικίλων χρήσιμων σχέσεων, αλλά ιδίως που εξυπηρετεί τους πολιτικούς, τα υψηλά και τα μεσοαστικά στρώματα, τα οποία μέσω της διαφθοράς, αλληλο-εξυπηρετήσεων και αλληλο-υποστήριξης στηρίζουν τα συμφέροντά τους και διαμορφώνουν ένα πλαίσιο συμβίωσης μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας.
«…Το οργανωμένο έγκλημα είναι ένα πολιτικό φαινόμενο που παίρνει τα χαρακτηριστικά του από τους οικονομικούς θεσμούς που επικρατούν σε μια συγκεκριμένη συγκυρία….» ( Chambliss).
Η προσαρμοστικότητα του οργανωμένου εγκλήματος μεταβάλλεται ανάλογα με τις ανάγκες και τις δομικές ιδιαιτερότητες της εκάστοτε κοινωνίας και οικονομίας. Η προσαρμοστικότητα του εμφανίζεται σε τέτοιο βαθμό, που η σχέση νόμιμης οικονομίας και οργανωμένου εγκλήματος αναδεικνύεται σε «συμβιωτική» σχέση.
Η ΣΟΥΗΔΙΑ
Ειδική ομάδα αντιμετώπισης των συμμοριών θα συστήσει η αστυνομία της Σουηδίας Η απόφαση ήρθε μετά το θανάσιμο τραυματισμό ενός 15χρονου, το Σαββατοκύριακο, στην πόλη Μάλμε. Ο νεαρός έχασε τη ζωή του, ενώ ένας συνομήλικός του τραυματίστηκε σοβαρά, σε ένοπλη σύγκρουση μεταξύ συμμοριών που διακινούν ναρκωτικά στην πόλη.Το άλλοτε υπόδειγμα ασφάλειας, η Σουηδία βλέπει να καταγράφει έξαρση η εγκληματικότητα που προέρχεται κυρίως από συμμορίες. Μόνο φέτος έχουν καταγραφεί 187 βομβιστικές επιθέσεις και σχεδόν 30 δολοφονίες.
Διαφορά φάσης…
Η αστυνομία απο την πλευρά της μοιάζει να μην μπορεί να ανταποκριθεί, ή αν «κουνηθεί» λιγάκι φαίνεται ότι έχει μια διαφορά φάσης… Και αυτή η διαφορά έχει να κάνει με τα όσα είπαμε προηγουμένως. Το οργανωμένο έγκλημα ελίσσεται και μεταβάλεται μέσα στο κοινωνικό γίγνεσθαι τόσο γρήγορα, που οι δυνάμεις της αστυνομίας δεν μπορούν να το παρακολουθήσουν.
Ο εκσυγχρονισμός και η μετεξέλιξη παραδοσιακών εγκλημάτων σε επιχειρηματικές εγκληματικές δραστηριότητες με δίκτυα διεθνούς δράσης, ήταν επακόλουθο των δομικών μεταβολών στο τέλους του εικοστού αιώνα και κυρίως των κοινωνικών και οικονομικών διεργασιών της διαδικασίας της παγκοσμιοποίησης.
Συνοπτικά θα μπορούσαμε να αποτυπώσουμε τους εξής βασικούς παράγοντες που έχουν ευνοήσει την ποσοτική επέκταση και την ποιοτική αναβάθμιση του οργανωμένου εγκλήματος:
1. η εξασθένιση των έθνους – κράτους και η αξιοποίηση εκ μέρους των εγκληματικών οργανώσεων των ελλείψεων ελέγχου
2. η ενίσχυση των ανισοτήτων, της ισχύος και του πλούτου
3. η διευκόλυνση της διακίνησης των ατόμων, των αγαθών και των κεφαλαίων, η οποία οδήγησε σε αύξηση των παράνομων επιχειρήσεων και των ευκαιριών για απόκτηση παράνομου κέρδους
4. η δημιουργία μιας παγκόσμιας αγοράς και η παράλληλη ανάπτυξη της μαύρης αγοράς
5. η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών.
Σημαντική παράμετρος που συνέβαλε στη δυσκολία διάκρισης του οργανωμένου εγκλήματος (στην Ελλάδα) από άλλες μορφές παρανομίας, ήταν η μεγάλη έκταση της παραοικονομίας, η οποία καθιστούσε δυσδιάκριτα(Βιδάλη) τα όρια ανάμεσα σε αυτήν και το οικονομικό και οργανωμένο έγκλημα.
Ειδικότερα, η κλιμακούμενη οικονομική κρίση που σημειώνεται την τελευταία οκταετία, φαίνεται ότι έχει καθοριστική σημασία στις ποιοτικές και ποσοτικές μεταβολές του οργανωμένου εγκλήματος.
Οι θεωρίες συνωμοσίας και θα υπάρχουν ,αλλά και δεν θα σταματήσουν ποτέ να γεννιούνται.
Η θεωρία περί σχέσεων πατρωνίας- πελατείας προσεγγίζει το οργανωμένο έγκλημα μέσα από το πρίσμα της συμβίωσης διαφορετικών κοινωνικών ομάδων που δρουν μεταξύ νομιμότητας και παρανομίας. Η λογιστική θεωρία, από τη δική της μεριά, δίνει έμφαση, στο τρόπο οργάνωσης της ίδιας της εγκληματικής δράσης, δηλαδή στα επιμέρους στάδια καταμερισμού των εργασιών. Η επιχειρηματική θεώρηση του οργανωμένου εγκλήματος, προσομοιάζει την οργανωμένη εγκληματική δράση με τη νόμιμη επιχειρηματική δραστηριότητα, εστιάζοντας στο καθοριστικό ρόλο της αγοράς και στους κανόνες που αυτή διαμορφώνει ως προς τον τρόπο διαμόρφωσης της.
Εν κατακλείδι:Το έγκλημα αλλάζει.Η τρομοκρατία αλλάζει.Η Βία αλλάζει.Ο φόβος αλλάζει…
Με πληροφορίες από Ειρήνη Σταμούλη- Οργανωμένο έγκλημα και οικονομική κρίση: τάσεις και μεταβολές
