Tου ΓΙΩΡΓΟΥ ΝΟΥΛΑ*
Πάντα ήμουνα λάτρης της ιστορικής γνώσης και ανάλυσης αφού με τα εργαλεία αυτά όχι μόνο δικαιολογείς και καταλαβαίνεις τις εξελίξεις γύρω σου αλλά μπορείς και να τις προβλέπεις
Μπορεί να διαφοροποιούνται τα ιστορικά γεγονότα από τα φυσικά φαινόμενα έχουν όμως σε αντίθεση με την κρατούσα θεωρία της κοινωνιολογίας και της ιστορικής ανάλυσης ανέλεγκτη αλλά υπαρκτή συχνότητα και επαναληπτικότητα
Δεν σκοπεύω να συγγράψω στο παρόν άρθρο δοκίμιο για την διεπιστημονική προσέγγιση των διεθνών σχέσεων και των πολιτικών επιστημών θέλω απλά να επισημάνω ότι με βάση τα ανωτέρω η ελληνική αλλά και η ευρωπαική διπλωματία πρέπει όχι ο μόνο να ξέρει αλλά και να αξιοποιήσει τα ιστορικά δεδομένα – κεκτημένα ώστε να λάβει τις σωστές αποφάσεις στο εγχείρημα της εξέλιξης του φαινομένου που σήμερα ονομάζεται Ευρωπαική Ενωση και στο παρελθόν προσδιορίστηκε επιστημονικά με τον όρο ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ (Εξ ού και κοινοτικο δίκαιο κλπ )
Ας έρθουμε στα πρόσφατα γεγονότα Λίγο μετά την παρέμβασή της για θωράκιση των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων η Κριστίν Λαγκάρντ (διοικητής σήμερα της Ευρωπαικής Κεντρικής Τράπεζας ) είδε το Βερολίνο να απορρίπτει την έκκλησή της για περισσότερη αλληλεγγύη στην αντιμετώπιση της άνευ προηγουμένου αυτής κρίσης και συγκεκριμένα την πρόταση για έκδοση κοινών ευρωομολόγων. Στην τηλεδιάσκεψη των Ευρωπαίων ηγετών ουσιαστικά η κοινότητα έσπασε και πάλι σε δύο στρατόπεδα: το ένα με επικεφαλής την Λαγκάρντ και το άλλο με επικεφαλής την Άγκελα Μέρκελ.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ επανέλαβε την πρότασή της για τα ευρωομολόγα, υπογραμμίζοντας ότι αντιμετωπίζει μία κρίση «επικών διαστάσεων» από την πανδημία του νέου κορωνοϊού. Τόνισε πως όλα τα διαθέσιμα εργαλεία θα πρέπει να αξιοποιηθούν, συμπεριλαμβανομένων των πιστωτικών γραμμών του ESM, ρευστότητας και εγγυήσεων από την Τράπεζα Ευρωπαϊκών Επενδύσεων, όπως κοινή έκδοση χρέους προκειμένου να διαμοιραστεί το ρίσκο.
Η Γερμανίδα καγκελάριος, Άγκελα Μέρκελ, συμφώνησε με τη ζοφερή εκτίμηση της κατάστασης απέρριψε όμως το αίτημα για αμοιβαιοποίηση χρέους και προειδοποίησε τους πάντες να μην έχουν «μη ρεαλιστικές προσδοκίες» Ο τόνος της ήταν πιο κατηγορηματικός μετά και την επιστολή των εννέα ηγετών για την έκδοση των κορωνο-ομολόγων. Στο πλευρό της Γερμανίας στάθηκε και πάλι η Ολλανδία.
Η παρέμβαση Μέρκελ, ήρθε εν μέσω δραματικών εκκλήσεων για πιο δυναμική δράση από τους ομολόγους της. Ο Ιταλός πρωθυπουργός, Τζουζέπε Κόντε, υπογράμμισε ότι ολόκληρη η χώρα του υποφέρει, ενώ ο Εμανουέλ Μακρόν προειδοποίησε πως εάν δεν ληφθούν δυναμικές αποφάσεις η πολιτική αντίδραση που θα υπάρξει θα μπορούσε να σκοτώσει το ευρωπαϊκό εγχείρημα. Ο Κόντε υπογράμμισε ότι τα όσα έχουν τεθεί στο τραπέζι είναι ανεπαρκή για την αντιμετώπιση μίας ασύμμετρης απειλής. Στήριξε δε την ιδέα του Ισπανού πρωθυπουργού, Πέδρο Σάντσεθ, να ανατεθεί στους επικεφαλής των πέντε θεσμών της Ε.Ε. να καταρτίσουν κοινό σχέδιο για την αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων δημοσιονομικών εργαλείων μέσα σε 10 ημέρες.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος συνυπέγραψε την επιστολή για την έκδοση των κορωνο-ομολόγων, προειδοποίησε πως εάν το μπλοκ δεν αντιδράσει, θα αναγκάσει την ΕΚΤ να προωθήσει ένα ακόμη μεγαλύτερο πρόγραμμα το οποίο θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Ταυτόχρονα και ενώ όλα αυτά συμβαίνουν η
E.K.T. σπάει ακόμη ένα ταμπού αίροντας το πλαφόν στις αγορές κρατικών ομολόγων
Ειδικότερα με την οικονομία της Ευρωζώνης στο χείλος μιας πρωτοφανούς ύφεσης, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα καταργώντας το πλαφόν στις αγορές κρατικού χρέους που επιτρέπεται να αγοράσει από κάθε χώρα, προλειαίνει το έδαφος για απεριόριστο τύπωμα νέου χρήματος.!!!!!
Σε σχετική απόφαση που έδωσε στη δημοσιότητα, η ΕΚΤ επισημαίνει ότι δεν θα εφαρμόσει την υποχρέωση της που επιβάλλει όρια στις αγορές κρατικού χρέους κάθε χώρας- στο συμπληρωματικό πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης των 750 δισ. ευρώ.
Ανοίγει έτσι ο δρόμος για την ΕΚΤ για τοποθετήσεις μεγαλύτερες από το ένα-τρίτο του συνολικού χρέους οποιασδήποτε χώρας και να εστιάσει τα μέτρα στήριξης στις χώρες που τα έχουν περισσότερο ανάγκη.
Ταυτόχρονα όμως, η απόφαση αφήνει την ΕΚΤ εκτεθειμένη σε νομικές προκλήσεις και κατηγορίες για άμεση χρηματοδότηση των κυβερνήσεων.
Το καταστατικό της ΕΚΤ θέτει ως ανώτατο όριο στις αγορές κρατικών ομολόγων στο 33% του χρέους κάθε χώρας, όμως η ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι στο πλαίσιο του προσωρινού Προγράμματος Αντιμετώπισης της Πανδημίας(PEΡΡ), το όριο αυτό παύει να ισχύει.
Η άρση των περιορισμών διασφαλίζει ότι η ΕΚΤ θα βρει αρκετά ομόλογα να αγοράσει εάν οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης δεν εισακούσουν την έκκληση της προέδρου της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, για την έκδοση corona-ομολόγων –μιας μορφής κοινού ευρωομολόγου.
Η Γερμανία όμως επιμένει στο μοντέλο της λιτότητας που εγκλώβισε την Ευρώπη σε κρίση Ετσι είναι προφανές ότι η Ευρώπη, ή θα αφήσει τη λιτότητα, ή θα υπονομεύσει την ίδια της την ύπαρξη,
Για τους περισσότερους από εμάς είναι θλιβερό ακόμα και στις σημερινές τραγικές στιγμές για την ανθρωπότητα, η Γερμανία να επιμένει εμμονικά στο μοντέλο της λιτότητας που εγκλώβισε την Ευρώπη στην κρίση. Ετσι λογικά συμπεραίνουμε πως η Γερμανο επηρεαζόμενη ευρωπαϊκή ηγεσία, είτε θα αφήσει πίσω της τις καταστροφικές αυτές πολιτικές ώστε να προστατεύσει τους λαούς της, είτε θα καταδικάσει την Ε.Ε. σε μια πρωτοφανή οικονομική κρίση, που θα υπονομεύσει, όχι μόνο τις θυσίες των λαών της, αλλά και την ίδια της την ύπαρξη,
Από την άλλη πλευρά ο Ελληνας πρωθυπουργός στην Tηλεδιάσκεψη των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαικής Ένωσης ζήτησε γενναίες πρωτοβουλίες και έκδοση κορωνο-ομολόγου κάνοντας αναφορά στο περιεχόμενο της επιστολής για την έκδοση κορωνο-ομολόγου που υπέγραψαν οι εννέα ηγέτες χωρών της Ε.Ε.
Επέμεινε μάλιστα κατά την τοποθέτησή του στην τηλεδιάσκεψη, επισημαίνοντας εμφατικά ότι οι εννέα χώρες που υποστηρίζουν την πρόταση εκπροσωπούν το 57% του Α.Ε.Π. της Ευρωζώνης. Επίσης δόθηκε έμφαση στο γεγονός ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες ανακοινώθηκε πακέτο στήριξης της οικονομίας ύψους 2 τρις δολαρίων και έχουν χαθεί ήδη 3 εκατομμύρια θέσεις εργασίας τονίζοντας έτσι την ανάγκη λήψης γενναίων πρωτοβουλιών. Τέλος να υπογραμμίσουμε την αναντιστοιχία ανάμεσα στους όρους που χρησιμοποιούνται για την περιγραφή αυτής της κρίσης (επική, πρωτοφανής άνευ προηγουμένου κλπ.) και στα μέτρα που έχουν ληφθεί μέχρι στιγμής ΑΡΑ θα πρέπει να διερευνηθούν όλοι οι εναλλακτικοί τρόποι μίας ενιαίας ευρωπαϊκής απάντησης.
Το ανωτέρω κείμενο θα μπορούσε να ήταν ένα ρεπορτάζ εξελίξεων στο ευρωπαικό συμβούλιο που καταγράφει τις απόψεις των ηγετών της Ευρώπης Η σκοπιμότητα όμως τα καταγραφής του είναι να δείξει τις τάσεις τις θέσεις και τις επιλογές των ηγετών της Ευρωπαικής Ενωσης και πως αυτές θα στιγματήσουν την Τρίτη δεκαετία του δυο χιλιάδες και όχι μόνο αφού κατά την γνώμη μου θα αποτελέσουν αφετηρία ή για ενδυνάμωση του ατροφικού κοινωνικού μοντέλου της Ευρωπαικης Ενωσης ή θα αποτελέσουν την ληξιαρχική πράξη θανάτου της
Η ΕΟΚ που αποτελεί την μητέρα της σημερινής Ευρωπαικης Ενώσεως ξεκίνησε από μια φιλόδοξη προσπάθεια των δυο μεγάλων αιώνιων αντιπάλων της Ευρωπαικής Ενώσεως της Γερμανίας και της Γαλλίας να ξεπεράσουν την προαιώνια εχθρότητα που επιβεβαιώθηκε με την σύγκρουση τους και στους δυο παγκόσμιους πολέμους , αλλά και να εξυπηρετήσουν τα πολιτικά και οικονομικά τους δεδομένα διαχρονικά
Ετσι η Γερμανική διπλωματία εύρισκε διέξοδο στην δημιουργία και μετεξέλιξη του περίφημου zolverain δηλαδή του οικονομικού οργανισμού που είχε ήδη λειτουργήσει στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα στην κεντρική Ευρώπη ενώνοντας τους γερμανικούς , γερμανόφωνους και γερμανόφιλους πληθυσμούς σε μια οικονομική ένωση συνεργασίας
Η Γαλλική διπλωματία πίστευε πως η ΕΟΚ θα της έδινα και εγγύηση για την ασφάλεια και την εδαφική της ακεραιότητα η οποία αμφισβητήθηκε πολλάκεις στο παρελθόν από τους Γερμανούς . αλλά και πεδίο δόξης λαμπρό για να ηγηθεί η Γαλλία στον μετα πολεμικό ευρωπαικό διεθνή χάρτη σε μια κοινότητα όπου η ηττημένη Γερμανία θα ακολουθήσει σε όλους τους τομείς την νικήτρια Γαλλία
Επιπλέον μέσω των μηχανισμών χρηματοδότησης η Γαλλία θα ενίσχυε και την αγροτική της βιομηχανία αλλά και το πλήθος των αγορών που θα ήλεγχε για την διάθεση των προιόντων της Τα πράγματα βέβαια δεν εξελίχθηκαν όπως τα περίμενε η Γαλλική διπλωματία όχι μόνο λόγω ελλείψεως ηγετών αλλά κυρίως διότι η Γερμανία δεν μπορούσε να αλλάξει την ιστορική της διαδρομή απλά και μόνο επειδή συμμετείχε στην ΕΟΚ Αντιθέτως η Γερμανία με το πρόσχημα της διάδοσης της Ευρωπαικής ενότητας σε όλους τους λαούς της Ευρώπης κινήθηκε μεθοδικά ΑΡΝΗΘΗΚΕ ΝΑ προσχωρήσει στο κυρίαρχο αίτημα της Γαλλίας και των χωρών του νότου για εμβάθυνση και άρση των κοινωνικών ανισοτήτων μεταξύ των χωρών της ΕΟΚ των δώδεκα και μέσω ης διεύρυνσης της ΕΟΚ με την προσθήκη χωρών που ιστορικά ήταν πολιτικοί της δορυφόροι , διαμόρφωσε με την στήριξή τους το δόγμα μιας μονεταριστικής πολιτικής την οποία εφαρμόζει με τρόπο απαρέγκλιτο μέχρι σήμερα
Η πανδημία ου πλήττει την ΕΥΡΩΠΗ είναι μιας μοναδική ευκαιρία αφενός για την ΓΕΡΜΑΝΙΑ να κάνει αμετάκλητα την Ευρωπαική Ένωση ένα εκσυγχρονισμένο zolverain με σποραδικές βοήθειες σε χώρες που είναι στα όρια της εξόδου (ΕΛΛΑΔΑ .ΙΤΑΛΙΑ κλπ) και οριακά αν χρειαστεί να τις αποβάλλει διατηρώντας τον πυρήνα της μονεταριστικής πολιτικής αναλλοίωτο Αφετέρου την ΓΑΛΛΙΑ σε συνεργασία με την ΙΤΑΛΙΑ ,ΙΣΠΑΝΙΑ (ΕΠΙΤΕΛΟΥΣ )και τις άλλες χώρες του νότου (ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΡΤΟΓΑΛΙΑ αλλά και χώρες όπως η Σλοβενία η Μάλτα η Κύπρος η Ιρλανδία )να ζητάνε κοινωνική Ευρώπη αλληλέγγυα στις ανάγκες όχι των αγορών αλλά των πολιτών Βέβαια στις χώρες του νότου θα έπρεπε να ανήκουν και η Βουλγαρία και η Ρουμανία αλλά ενίοτε συμμαχούν με την Γερμανία για λόγους καλύτερης επιδίωξης όπως πιστεύουν των συμφερόντων τους γεγονός το οποίο έχει μακρύ ιστορικό προηγούμενο στις σχέσεις των χωρών αυτών με την Γερμανία
Η μάχη προβλέπετε σκληρή και με εκπλήξεις κανείς όμως δεν φαίνεται διατεθειμένος να υποχωρήσει. Η διάλυση του ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ εγχειρήματος για πρώτη φορά φαντάζει ως ένα πολύ πιθανό σενάριο μετά και την πανηγυρική αποχώρηση της Μεγάλης Βρεττανίας Οι στιγμές είναι κρίσιμες τα συμφέροντα μεγάλα ΟΜΩΣ πέρα και πάνω από τις οικονομικές και μονεταριστικές ανάγκες των πρωταγωνιστών οι Ευρωπαίοι πολίτες νοιώθουν απροστάτευτοι από κάθε μορφής εξέλιξη και συνειδητοποιούν κάθε ημέρα ότι η πορεία της Ευρωπαικής Ενωσης όχι μόνο διέψευσε τις προσδοκίες των μεγάλων ηγετών που πέρασαν τασσόμενοι στο πλευρό μιας Ενωμένης και αλληλέγγυας Ευρώπης , αλλά επιπλέον το σημαντικότερο είναι ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες δεν προσδοκούν και δεν εμπνέονται από την ιδέα της Ενώσεως .Αντιθέτως απογοητευμένοι οδηγούνται σε εθνικιστικών εξάρσεων επιλογές και σε ακραίες πολιτικές αντιδράσει με σκοπό να λάβουν το μήνυμα οι κρατούντες . Δυστυχώς όμως ο χειρότερος κουφός είναι πάντα αυτός που δεν θέλει να ακούσει
Κλείνοντας αντί ανάπτυξης ευχολογίου και προσδοκιών επισημαίνουμε ότι οι εξελίξεις θα είναι ραγδαίες και θα στιγματίσουν όχι μόνο τον τρέχοντα αλλά και τον επόμενο αιώνα
*Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι ΝΟΥΛΑΣ ΕΙΝΑΙ
ΔΙΚHΓΟΡΟΣ ΔΙΕΘΝΟΛΟΓΟΣ
DIPLOME EN SCIENCE POLITIQUE& REL. ΙΝΤΕR/NALES
ΔΙΔ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ
