Του Ιάκωβου Φριζή
«Οι Εβραίοι απαλλάσσονται από την κατηγορία της θεοκτονίας και παύουν να θεωρούνται καταραμένος λαός. Σύμφωνα μάλιστα με την Διακήρυξη που ψήφισε η Β’ Βατικανή σύνοδος είναι «λίαν αγαπητοί στον Θεό». Η φριχτή είδησή της εξόντωσης των Εβραίων στο Άουσβιτς, Δεν έχει φτάσει ακόμη στα αυτιά της Ορθόδοξης Εκκλησίας».
Σταύρος Ζουμπουλάκης
«Η ιστορία της εχθρότητας προς τους Εβραίους πάνω από 2000 χρόνια, είναι πλούσια σε συμβάντα ανθρώπινης σκληρότητας και ανοησίας»
Πωλ Τζόνσον
Η πατρίδα μας τον τελευταίο καιρό ταλανίζεται μέσα σε τρία μεγάλα γεγονότα, στο θέμα Novartis, στο μεταναστευτικό–προσφυγικό και στην επιδημία του Κορωναϊού. Φυσικά δεν μπορούμε να ξεχάσουμε την οικονομία, η οποία ακόμη ταλαιπωρεί, χιλιάδες συμπολίτες μας. Όμως μέσα σε αυτό το άχαρο περιβάλλον, υπάρχει και ένα διαχρονικό ζήτημα, που τελευταία έχει πάρει τεράστιες διαστάσεις σε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο. Πρόκειται για τον αντισημιτισμό που παίρνει ξανά επικίνδυνες διαστάσεις, σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Αμέτρητες φρικτές πράξεις, με φόνους, τραυματισμούς και βιασμούς κατά Εβραίων, αναφέρονται στις ειδήσεις, από το Παρίσι, το Λονδίνο, το Ισραήλ, την Ιταλία, την Γερμανία, ακόμη και σε κάθε γωνία του πλανήτη. Ο εβραϊκός λαός, πέρασε αφάνταστες τραγωδίες, συλλήψεις, ταπεινώσεις, εξευτελισμούς, εκτοπίσεις, εκμεταλλεύσεις, εξοντώσεις και φοβερές καταδιώξεις στην ιστορία των 2000 χρόνων, που ήταν εξόριστος από τα πατρογονικά του εδάφη, με τελευταίο την «τελική λύση» του Αδόλφου Χίτλερ. Από τον Ιανουάριο του 1941, μέχρι τον Μάιο του 1945, πραγματοποιήθηκε το ολοκαύτωμα, το πιο μεγάλο έγκλημα της Ιστορίας, η «βιομηχανική εξόντωση» 6 εκατομμυρίων Εβραίων. Το ειδεχθές δεν είναι απλά μεγάλος αριθμός, αλλά η έλλειψη της ηθικής συνείδησης των δημίων Γερμανών. Χτυπώντας τους Εβραίους ο Χίτλερ, χτυπούσε την μια πηγή, του ευρωπαϊκό πολιτισμού, την απόλυτη αξία του ατόμου.
Μετά την εξόντωση μεγάλου μέρους του Εβραϊκού λαού στην Ευρώπη, ήρθε η καταλαγιά και η αναγνώριση της μεγάλης σφαγής. Τα χρόνια πέρασαν και άρχισε σιγά-σιγά αλλά σταθερά, η επανεμφάνιση του αντισημιτισμού. Φτάσαμε σήμερα στο φρικτό σημείο, το μίσος κατά του Εβραίου να αναπτύσσεται και να εκδηλώνεται από πολλούς φορείς είτε ανήκουν στην αριστερή ή στη δεξιά ιδεολογία.
Εκτός από την Ευρώπη, έχουμε και τον έντονο αντισημιτισμό στον Αραβικό κόσμο. Έναν φονικό αντισημιτισμό, που τα όρια του έχουν αναπτυχθεί σχεδόν σε όλο τον κόσμο. Εκατοντάδες οι νεκροί Εβραίοι από τους φανατικούς–εξτρεμιστές μουσουλμάνος, σε διάφορες χώρες του κόσμου. Ακόμη και η πολιτική αρκετών Αράβων, στρέφεται με τον αντισημιτισμό της, στην καταστροφή του Ισραήλ. Ο εξτρεμιστής δεν αποχωρίζεται από τις ιδέες του και τις θεωρεί δίκαιες. Είναι αντισημιτισμός, Η ταύτιση της Ισραηλινής πολιτικής, έναντι των Παλαιστινίων, με την χιτλερική πολιτική. Υπάρχει σχέση μεταξύ φασισμού και αντισημιτισμού. Η πολιτική σκοπιμότητα, δεν συμβαδίζει πάντοτε με την ιστορική αλήθεια.
Τι είναι αυτό που ξεσηκώνει κάποιος να εναντιώνονται σε κάθε Εβραίο; Μήπως επειδή ο Ιουδαϊσμός έχει στον πυρήνα του ένα μήνυμα καθολικής ισχύος; Είναι ανάγκη να υπάρξει Η τήρηση του ηθικού Νόμου, για να μην περιπέσει η ανθρωπότητα ξανά στην βαρβαρότητα το 20ού αιώνα. Όταν ο Νόμος δεν εφαρμόζεται, οι άνθρωποι οδηγούνται σε πράξεις εγκληματικές.
Κάτι που ενοχλεί τους αντισημίτες είναι ότι ο χαρακτήρας των Εβραίων, διαμορφώθηκε ιστορικά πολύ νωρίς κι έκτοτε δεν άλλαξε. Η απαγόρευση της λατρείας των ειδώλων και των εικόνων, επέφερε μια παραίτηση από πολλές ικανοποίησεις.Έτσι σήμερα, οι Εβραίοι είναι εκείνοι που κατανοούν ακριβώς τι θα πει ηθικός Νόμος. Αυτή την ικανότητα, την πλήρωσαν πολύ ακριβά και την πληρώνουν ακόμη, ώστε να γίνουν θύματα του φθόνου των άλλων. Ο εβραϊκός λαός, στο διάβα της ιστορίας, είχε αρκετές «αποστασίες» όμως πάντα επέστρεφε στις αρχές του και στην τήρηση του Νόμου. Αυτό «προκαλεί» τους αντισημίτες γιατί τους υπενθυμίζει ότι υπάρχει Νόμος, που θέλουν να αποφύγουν.
Οι Εβραίοι της διασποράς πίστεψαν ειλικρινά, στον Διαφωτισμό, στη δημοκρατία, στην επιστήμη, στην πρόοδο, στην ειρήνη–Ο καθημερινός τους χαιρετισμός είναι, σαλώμ, που σημαίνει ειρήνη–και αισθάνοντας ως πολίτες των χωρών που ζούσαν και ήταν πατριώτες, πράγμα που το απέδειξαν στον πρώτο και δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, φονευόμενοι για τις πατρίδες τους. Οι εθνικοσοσιαλιστές απέρριπταν τον Διαφωτισμό και τον φιλελευθερισμό, γιατί ήταν αντισημίτες.
Ο αντισημιτισμός έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα πνευματικά θεμέλια του δυτικού πολιτισμού με το Διαφωτισμό, ακόμα και με τους κοσμικούς κανόνες της ειδικής συμπεριφοράς που διέπουν τις δυτικές κοινωνίες σήμερα. Ο αντισημιτισμός, δυστυχώς, δεν βρίσκεται στον επιθανάτιο ρόγχο του. Και χάρη στην ταμπέλα του αντισιωνισμού, ο αντισημιτισμός ευθυγραμμίζεται με τους φανατικούς όλων των ειδών, σε μια κοινή έχθρα κατά του Ισραήλ και φυσικά και κατά των Εβραίων της Διασποράς.
Οι ρατσιστές των χωρών που ζούσαν οι Εβραίοι, απαιτούσαν από αυτούς μια ολοκληρωτική αφομοίωση, ακόμη και απάρνηση των θρησκειών τους, πράγμα που δεν έγινε ποτέ, γιατί ήταν τελείως παράλογο και ανήθικο. Οι Εβραίοι έζησαν μέχρι το 1945, τραγικά το πρόβλημα της σημερινής πολυφυλετικής παγκοσμιοποίησης. Μπορεί ο Εβραίος, μετά το ολοκαύτωμα, να ήρθε σε κάποια ρίξη με το παρελθόν του, αλλά ποτέ δεν απαρνήθηκε την ιουδαϊκή του προέλευση. Το ολοκαύτωμα τον συντάραξε συθέμελα, αλλά δεν τον αφάνισε. Κράτησε τον ηθικό Νόμο, βαθιά στην καρδιά και το μυαλό του και μ’ αυτόν πορεύεται μέχρι σήμερα. «Το μίσος του Χριστιανικού κόσμου έναντι των Εβραίων καθορίσθηκε από τον αδελφοκτόνο ανταγωνισμό τους κι εμπνεύστηκε από γνωστικά κίνητρα τελειότητας». Μήπως είναι σταθερή η τήρηση του Νόμου, προκαλεί κατά κάποιο τρόπο, τον αντισημιτισμό; Αλλά εκτός από την προσήλωση στο Νόμο, έχουμε κι ένα άλλο «στοιχείο» που αντισημιτισμός ξαναφουντώνει. Είναι οι προκαταλήψεις. Το πόσο η οικογένεια σταλάζει λίγο λίγο, κατά σταθερό, στέρεο, αλλά και τρομερό τις προκαταλήψεις κάθε μορφής και κυρίως θρησκευτικής φύσεως, το μαρτυρούν χίλια δυο πράγματα. Είναι πολλά τα θλιβερά παραδείγματα που μπορεί να ειπωθούν. Πόση πικρή πείρα και πόσους τραυματισμούς δεν έχουν υποστεί τα παιδιά Εβραίων, στα σχολεία από τις «από αιώνες αιώνων» συσσωρευμένες προκαταλήψεις. Έχουμε ακούσει για τον Εβραίο με την γαμψή μύτη που «καθε Μ. Παρασκευή, σύμφωνα με την από γενεά σε γενεά παραδιδόμενη φοβερή προκατάληψη πρέπει να παραφυλάει κάπου σε απόμερο μέρος, για να πιάσει ένα παιδί χριστιανόπουλο, για να το πάρει και να το λιώσει μέσα σε μηχανή με δόντια και γρανάζια, να πάρει το αίμα του, για να κοινωνήσουν οι ομόθρησκοι του». Ακόμη και σήμερα γίνεται σε κάποιες περιοχές το κάψιμο του Ιούδα, που ουσιαστικά καίνε το ομοίωμα του Εβραίου κάθε Μ. Σάββατο, κάτω από τα βλέμματα πλήθους πιστών. Και ποτέ δεν αναφέρεται ότι οι μαθητές του Χριστού ήταν όλοι Εβραίοι, όπως και ο ίδιος ο Χριστός και η μητέρα του Μαρία. Είναι προς τιμή της Εκκλησίας, που την Πρωτοχρονιά, γιορτάζει την περιτομή του Χριστού, δηλαδή την επίσημη αναγνώρισή του ως Εβραίου. Καλά, πόσοι Χριστιανοί, γνωρίζουν αυτό; Οι προκαταλήψεις στο θρησκευτικό πεδίο, είναι δυστυχώς πολλές. Θυμάμαι, από μικρό παιδί, να τραγουδούν άλλα παιδιά την Μ. Παρασκευή, σαν είδος κάλαντα, ένα τραγούδι, που ακόμη και σήμερα που το σκέφτομαι, ανατριχιάζω:
Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα
Σήμερα όλοι θλίβονται και τα βουνά λυπούνται
Σήμερα έβαλαν βουλή Εβραίοι
Οι άνομοι και τα σκυλιά και οι τρισκαταραμένοι
Για να σταυρώσουν το Χριστό, των πάντων βασιλέα.
Πόση προκατάληψη κλείνει το απαίσιο αύτο κατασκεύασμα. Νομίζω ότι σήμερα δεν ακούγεται αυτό το αντισημιτικό τραγούδι. Οι προκαταλήψεις δεν αφανίζονται εύκολα. Απλώνονται σαν τις επιδημίες. Κάποτε λουφάζουν αλλά εξακολουθούν να υφίστανται. Ο επιφανής Γερμανός Κοινωνιολόγος Rene Konig αναφέρει ότι «Ο αντισημιτισμός είναι σήμερα στη Γερμανία τόσο ζωντανός όσο και πριν. Η διαφορά στο άλλοτε και στο τώρα έγκειται μόνο στο ότι σήμερα δεν εκδηλώνεται με διωγμούς και βίαιες πράξεις, με κανένα όμως λόγο δεν έχει εκλείψει σαν υποβόσκουσα διάθεση». Οι προκαταλήψεις αποτελούν μια πραγματικά κοινωνική μάστιγα. Οι προκαταλήψεις δεν είναι έμφυτες, δεν γεννιούνται μαζί με τον άνθρωπο, αλλά διδάσκονται.
Οι ελπίδες των Εβραίων της διασποράς, εκτός κάποιων ολίγων περιπτώσεων, για ενσωμάτωσή τους μέσα στους κόλπους των κοινωνιών των διαφόρων κρατών, διαψεύδονται η μια μετά την άλλη και παράλληλα εδραιώνεται ο αντισημιτισμός, ποτέ λεπτός και άλλοτε φανατικός. Πριν τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους, ήταν σίγουρο ότι οι Εβραίοι δε θα ήταν ισότιμοι πολίτες, στα διάφορα χριστιανικά κράτη. Σε αυτή την πόλη δύσκολη περίοδο, βρέθηκε ο Θεόδωρος Χέρτσλ, στη δίκη του «προδότη» Ντρέυφους, και βγαίνοντας από το δικαστήριο, αντιμετώπισε ένα εχθρικό πλήθος που φώναζε «Θάνατος στους Εβραίους». Ο Χέρτσλ κατάλαβε ότι ήταν αδύνατον να δεχτούν οι λαοί την ενσωμάτωση των Εβραίων. Έτσι δημιούργησε τον πολιτικό Σιωνισμό, που είναι, ως ιδεολογικός όρος, εθνικού χαρακτήρα, κίνημα για την επιστροφή των Εβραίων στη Γη του Ισραήλ. Έγραψε το βιβλίο «Το Εβραϊκό κράτος» το 1896 και ύστερα μετά από 50 χρόνια, το 1947, το όνειρό του έγινε πραγματικότητα, με την επανίδρυση του κράτους του Ισραήλ. Το υπάρχον καθεστώς του αντισημιτισμού στην γηραιά Ευρώπη, την Μέση Ανατολή και αλλού αποτέλεσε το κύριο έδαφος για την δημιουργία του Ισραήλ. Και σήμερα, 72 χρόνια από την επανίδρυση του, το Ισραήλ έχει αρκετούς εχθρούς στη γειτονιά του που θέλουν με πάθος την πλήρη καταστροφή του. Υπάρχει ελπίδα να σταματήσει ο αντισημιτισμός και να ζήσει το Ισραήλ στην πολύ μικρή γωνία που έχει, ειρηνικά και προοδευτικά; Δύσκολη απάντηση σε αυτό το δύσκολο ερώτημα. Αν σταματήσουν οι προκαταλήψεις με τη βοήθεια της παιδείας, αν σταματήσει ο θρησκευτικός αντισημιτισμός με τη βοήθεια των Εκκλησιών, σίγουρα το Ισραήλ, και οι Εβραίοι της Διασποράς θα ζήσουν μέσα σε πλαίσια ειρηνικά και προοδευτικά.
Να κλείσω αυτή την αναφορά μου στον αντισημιτισμό με τα λόγια του Σταύρου Ζουμπουλάκη από το βιβλίο του «Άσπονδοι αδελφοί Εβραίοι, Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι» «Όσο και αν ο θρησκευτικός αντιιουδαϊσμός και ο αντισημιτισμός είναι διακριτά φαινόμενα, σχετίζονται ωστόσο στενά μεταξύ τους. Ο πρώτος έθρεψε τον δεύτερο, για αυτό άλλωστε και η μετακίνηση από τον έναν στον άλλον είναι εύκολη». Θέλω να τονίσω με έμφαση την αναρρίπιση των παθών και του μίσους, είναι μακριά από τις προθέσεις μου.
Πηγές:
- Δημοκρατικός λόγος, ψυχανάλυση, Μονοθεϊσμός του Θάνου Λίποβατς
- Οι προκαταλήψεις ως αντικοινωνικό φαινόμενο του Ιωάννη Ξηροτύρη
- Ο Ιάκωβος Φριζής είναι γυιός του ήρωα Συνταγματάρχη Μαρδοχαίου Φριζή,πρώτου ανώτερου αξιωματικού που έπεσε το 1940.
